قاضی مذکور شهره همه عالم به ذکاوت و وفای به عهد بود و همیشه دقیقاً به گفته خود عمل میکرد.
زندانی به همراه وکیل مدافع خود به سلولش داخل شد و هر دو غمزده به فکر فرو رفتند. ناگاه وکیل مدافع با لبخندی مظفرانه سکوت را شکست و گفت: «اجرای حکم قاضی امکان ندارد.»
وکیل مدافع ادامه داد: «مسلماً آنها روز جمعه آینده نمیتوانند تو را اعدام کنند. به دلیل این که اگر فرضاً بخواهند روز جمعه آینده حکم را اجرا نمایند، در این صورت تو تمام روزهای هفته و همچنین بعد از ظهر پنجشنبه زنده خواهی بود و چون فقط روز جمعه یعنی یک روز دیگر به مهلت باقی مانده ، بعد از ظهر پنجشنبه برای تو مسلم خواهد شد که فردا، یعنی روز جمعه و تنها روز آخر هفته ، حکم اجرا خواهد شد. در نتیجه تو روز اجرای حکم را یک روز پیشتر پیشبینی کرده و قبل از صبح جمعه از آن اطلاع حاصل کردهای و این موضوع نقض حکم قاضی بوده و گفته او را بیاعتبار خواهد کرد.»
زندانی گفته او را تصدیق کرد.
وکیل مدافع ادامه داد: « بنابراین روز جمعه آینده از فهرست روزهای مهلت حذف و آن روز حکم غیر قابل اجراست. اما روز پنجشنبه نیز نمیتوانند تو را اعدام کنند، چون بعد از ظهر چهارشنبه، دو روز بیشتر به آخر هفته نمانده و چون روز جمعه از فهرست حذف شد، تنها روز پنجشنبه آخرین روز اجرای حکم میباشد. در نتیجه بعد از ظهر چهارشنبه تو خواهی دانست در روز پنجشنبه، که آخرین روز اجرای حکم است، تو را اعدام خواهند کرد. اطلاع تو یک روز پیشتر از اجرای حکم مجدداً متناقض با حکم قاضی است. بنابراین پنجشنبه نیز حکم غیر قابل اجراست. چهارشنبه نیز امکان اجرای حکم وجود ندارد، چون جمعه و پنجشنبه حکم غیر قابل اجرا شد و فقط چهارشنبه آخرین روز اجرای حکم تشخیص داده شده و تو که بعد از ظهر سه شنبه هنوز زنده هستی، اجرای حکم روز چهارشنبه را پیشبینی خواهی کرد و از آن اطلاع خواهی یافت.»
وکیل مدافع اضافه کرد: «به همین طریق میتوان گفت روز سهشنبه و دوشنبه و یکشنبه نیز نمیتوانند تو را اعدام کنند و فقط فردا یعنی شنبه باقی است. و اما فردا نیز اجرای حکم برای آنها غیر ممکن است چون در این صورت تو امروز این موضوع را خواهی فهمید.»
ملاحظه میشود از لحاظ منطقی هیچ تناقضی در حکم قاضی جهت اعدام زندانی وجود ندارد، یعنی حکمش غیر قابل اجراست.
به دلایل بالا به نظر میآید که حکم قاضی باعث نقض حکم خودش شده باشده است، چرا که اگر حکم را اجرا کند، خلاف حکم خود عمل کرده و اگر اجرا نکند، باز هم خلاف حکم خود رفتار نموده است.
با این وجود حکم اعدام روز دوشنبه اجرا میشود و زندانی درکمال ناباوری به دار آویخته میشود. زندانی تا قبل آن روز از اجرای حکم بی اطلاع بوده است و گفته قاضی هم به درستی اتفاق می افتد. بدین معنی که گفته? قاضی بدون تناقض جلوه میکند و اجرای حکم، استدلال وکیل مدافع را زیر سوال میبرد. ولی چه اشتباهی در استدلال وکیل مدافع وجود دارد؟
زندانی با یک منطق غیر قابل تردید متقاعد شده است که بدون نقض شرایطی که در حکم ، تشریح شده نمیتوانند او را اعدام کنند ولی با کمال تعجب صبح دوشنبه مسئول اجرا وارد سلول میشود و به او خبر میدهد که ظهر آن روز حکم اجرا خواهد شد.
مسلماً زندانی طبق دلایل وکیل مدافع خود چنین انتظاری نداشته وعجب تر آن که اکنون ملاحظه میشود در حکم قاضی هیچ تناقضی وجود نداشته و اجرای حکم میتواند کاملاً مطابق پیشگوییهای قاضی اجرا گردد.
تاریخچه
به درستی معلوم نیست که اولین دفعه چه کسی این پارادوکس را ابداع کرده؛ ولی به گفته ویلارد ون اورمن کواین(Willard Van Orman Quine) (دانشمند منطق دانشگاه هاروارد و نویسنده? یکی از مقالات نشریه Mind) این پارادوکس قبل از سال 1940 میلادی بر سر زبانها افتاد و دهانبهدهان گشت و عموماً تحت عنوان پارادوکس اعدام غیر منتظره (Unexpected Hanging) یا شخص محکوم به مرگ یا دار غیر منتظره مطرح شد.
در ژولی 1951 ، Michael Scriven استاد کرسی منطق دانشگاه ایندیانا، مقاله پیچیده و گیج کنندهای در نشریه فلسفی انگلیسی Mind منتشر کرد که در آن موضوع جدیدی مطرح کرده و آن را «پارادوکس خارق العاده و بدیع» نامیده بود. البته قبل از Scriven و در عرض 15 سال قبل از انتشار این مقاله بیش از 10 مقاله? مفصل درباره این پارادوکس در نشریه Mind منتشر شده بود و کلیه نویسندگان آن (که اغلب از فلاسفه برجسته آن دوره بودند) دارای عقاید متضاد درباره? راه حل آن بودند و چون حتی دو عقیده موافق درباره آن اظهار نشده بود، پارادوکس مزبور لاینحل مانده و هنوز هم مورد بحث و مشاجره میباشد.
از میان مقالات ارائه شده پیش از مقاله? Scriven میتوان به بحث Donald John O"Connor (یکی از فلاسفه? دانشگاه اکستر(Exeter) ) در روزنامه? Mind در رابطه با پارادوکسی شبیه به این پارادوکس وبرای اولین بار در روزنامه? Mind تحت عنوان پارادوکس اعلامیه? فرمانده نظامی اشاره کرد.
بعداً در دو مقاله? دیگر ، پارادوکس به شکل همان اعلامیه? فرمانده نظامی توسط کهن Laurence Jonathan Cohen (ژانویه? 1950) و الکساندرپتر Alexander Peter (اکتبر 1950) در Mind مورد بحث قرار گرفت و حتی ژرژ گامف و ماروین سترن (Marvin Stren) (که بعداً آن را به صورت <<مرد محکوم>> در کتاب خودشان وارد کردند) نیز در این بحث شرکت کردند.
پانویس و منابع
↑ کتاب تفریحات ریاضی نوشته? مارتین گاردنر ترجمه? پرویز شهریاری
Martin Gardner: Mathematical Games: The Unexpected Hanging (1969; UK) Further Mathematical Diversions
+
به بهانه سالِ «تولید؛ پشتیبانی ها و مانع زدایی ها»
آسیب شناسی فرهنگ مدیریتی به عنوان مانعی از موانع تولید در کشور
رضا عارف
چهارشنبه 19 خرداد 1400
برای دریافت متن کامل بر لینک زیر کلیک نمایید
https://s18.picofile.com/file/8435997976/Article_1400_03_19.pdf.html